Một câu hỏi thường gặp của người nuôi tôm là: “Tôm mất bao lâu để đào thải hết kháng sinh sau khi ngưng sử dụng?”. Hiểu rõ về thời gian đào thải kháng sinh sẽ giúp người nuôi đưa ra kế hoạch nuôi phù hợp và đảm bảo tôm sạch kháng sinh trước khi xuất bán.

Tại sao tôm cần thời gian để đào thải kháng sinh?

Khi tôm được điều trị bằng kháng sinh, các hoạt chất trong thuốc sẽ thâm nhập vào cơ thể tôm và lan tỏa đến các cơ quan nội tạng như gan, thận và hệ tiêu hóa. Tại đây, kháng sinh thực hiện nhiệm vụ tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh. Tuy nhiên, một phần kháng sinh không được sử dụng ngay lập tức sẽ tồn đọng trong cơ thể tôm, đặc biệt là ở gan tụy – cơ quan chịu trách nhiệm giải độc và xử lý các chất thải trong cơ thể.

Kháng sinh tồn dư trong tôm không chỉ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của người tiêu dùng mà còn gây ra hiện tượng kháng kháng sinh ở vi khuẩn. Điều này có thể làm giảm hiệu quả điều trị bệnh trong tương lai. Vì vậy, việc đảm bảo tôm đã đào thải hết kháng sinh trước khi xuất bán là yếu tố rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe cộng đồng và giữ vững chất lượng sản phẩm.

Các yếu tố ảnh hưởng đến thời gian đào thải kháng sinh ở tôm

Thời gian mà tôm cần để đào thải hoàn toàn kháng sinh phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm loại kháng sinh sử dụng, liều lượng, điều kiện môi trường và tình trạng sức khỏe của tôm.

Loại kháng sinh

Mỗi loại kháng sinh có thời gian bán thải khác nhau. Thời gian bán thải là khoảng thời gian cần thiết để nồng độ của một chất trong cơ thể giảm đi một nửa. Ví dụ, một số loại kháng sinh như oxytetracycline có thời gian bán thải ngắn, trong khi các loại kháng sinh khác như florfenicol có thể có thời gian bán thải dài hơn. Do đó, thời gian tôm cần để đào thải hết kháng sinh cũng sẽ khác nhau tùy thuộc vào loại kháng sinh được sử dụng.

Liều lượng sử dụng

Liều lượng kháng sinh càng cao, tôm sẽ càng mất nhiều thời gian để đào thải hết lượng kháng sinh dư thừa. Sử dụng kháng sinh quá liều có thể làm tăng thời gian tồn dư kháng sinh trong cơ thể tôm, đồng thời gây stress và làm giảm sức đề kháng của tôm.

Điều kiện môi trường

Nhiệt độ nước, độ pH, độ mặn và chất lượng nước đều có ảnh hưởng đến quá trình đào thải kháng sinh của tôm. Ở nhiệt độ cao, quá trình trao đổi chất của tôm diễn ra nhanh hơn, giúp tôm đào thải kháng sinh nhanh hơn. Ngược lại, ở nhiệt độ thấp, quá trình trao đổi chất chậm lại, làm kéo dài thời gian tồn dư kháng sinh trong cơ thể tôm. Tương tự, nước có độ pH quá cao hoặc quá thấp cũng có thể ảnh hưởng đến chức năng gan tụy của tôm, làm giảm khả năng đào thải kháng sinh.

Sức khỏe của tôm

Tôm khỏe mạnh với gan tụy hoạt động tốt sẽ đào thải kháng sinh nhanh hơn so với tôm bị bệnh hoặc stress. Khi gan tụy của tôm bị tổn thương, chức năng giải độc và đào thải chất thải của cơ quan này bị giảm sút, dẫn đến tình trạng kháng sinh tồn đọng trong cơ thể lâu hơn.

Thời gian cụ thể để tôm đào thải một số loại kháng sinh phổ biến

Dưới đây là thời gian ước tính để một số loại kháng sinh phổ biến được đào thải hoàn toàn khỏi cơ thể tôm sau khi ngưng sử dụng:

Oxytetracycline (OTC): Đây là một trong những loại kháng sinh được sử dụng rộng rãi trong nuôi tôm để điều trị các bệnh nhiễm khuẩn. Thời gian đào thải của oxytetracycline thường từ 10 đến 15 ngày, tùy thuộc vào liều lượng và điều kiện môi trường. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn tuyệt đối, nên đợi ít nhất 15 ngày trước khi thu hoạch tôm sau khi ngưng sử dụng OTC.

Florfenicol: Florfenicol là một kháng sinh có phổ rộng, thường được dùng để điều trị các bệnh nhiễm khuẩn nghiêm trọng. Thời gian đào thải của florfenicol có thể từ 12 đến 20 ngày, phụ thuộc vào điều kiện nuôi. Nhiều nhà sản xuất khuyến cáo đợi ít nhất 20 ngày để tôm hoàn toàn sạch kháng sinh.

Enrofloxacin: Enrofloxacin là một loại kháng sinh được dùng trong việc phòng chống các bệnh vi khuẩn nguy hiểm ở tôm. Thời gian để tôm đào thải hết enrofloxacin thường từ 10 đến 14 ngày. Cần đảm bảo thời gian này trước khi xuất bán tôm để tránh dư lượng kháng sinh trong sản phẩm.

Sulfonamides: Các loại kháng sinh thuộc nhóm sulfonamides thường mất khoảng 7 đến 10 ngày để đào thải hoàn toàn khỏi cơ thể tôm.

Kiểm tra dư lượng kháng sinh trước khi thu hoạch

Để đảm bảo tôm không bị tồn dư kháng sinh khi đưa ra thị trường, việc kiểm tra dư lượng kháng sinh là cần thiết. Các phương pháp kiểm tra nhanh như test Elisa, test kit có thể giúp phát hiện kháng sinh còn tồn dư trong tôm. Ngoài ra, trong một số trường hợp, tôm có thể được gửi đến các phòng thí nghiệm để phân tích và kiểm tra bằng các phương pháp chính xác hơn.

Việc quản lý tốt thời gian đào thải kháng sinh không chỉ giúp người nuôi tôm tuân thủ các quy định an toàn thực phẩm mà còn bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và tăng giá trị sản phẩm tôm trên thị trường. Người nuôi cần nắm rõ loại kháng sinh sử dụng, tuân thủ liều lượng và thời gian giãn cách sau khi ngưng sử dụng kháng sinh, đồng thời kiểm tra kỹ lưỡng dư lượng kháng sinh trước khi thu hoạch. Bằng cách này, ngành nuôi tôm có thể phát triển bền vững và cung cấp sản phẩm chất lượng cao, an toàn cho người tiêu dùng.

PDT