Có thể bà con đã từng tự hỏi vì sao tôm lại có nhiều màu sắc khác nhau như vậy? Liệu màu sắc có thực sự ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng của chúng không? Điều gì tác động từ môi trường bên ngoài có thể ảnh hưởng đến chất lượng, màu sắc của tôm và làm thế nào chúng ta có thể nhận biết được?

Trong bài viết này, sẽ cung cấp cho bạn một số thông tin liên quan đến thức ăn, di truyền, màu sắc môi trường và nhiệt độ ảnh hưởng đến màu sắc của tôm như thế nào. Từ đó, giúp bạn đánh giá tình trạng và chất lượng của tôm thông qua màu sắc của chúng.

Nhiệt độ ảnh hưởng đến màu sắc tôm

Nhiệt độ là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển và sinh trưởng của các loài động vật, trong đó có tôm. Đối với tôm, nhiệt độ không chỉ ảnh hưởng đến tốc độ phát triển mà còn ảnh hưởng đến màu sắc của chúng.

Khi nhiệt độ tăng cao, một số loài tôm có thể trở nên nhạt màu hoặc mất màu do sự tăng sản xuất melanin (pigment đen) trong da để bảo vệ chúng khỏi tác động của ánh nắng mặt trời. Điều này có thể dẫn đến tôm có màu sắc nhạt hơn hoặc mất đi các điểm màu đặc trưng.

Ngược lại, khi nhiệt độ giảm, một số loài tôm có thể trở nên có màu sắc đậm hơn. Điều này có thể do sự giảm sản xuất melanin hoặc do sự tăng cường sự hiển thị của các pigments khác như astaxanthin, một loại carotenoid thường được tìm thấy trong thực phẩm của tôm như tảo và cá.

Tuy nhiên, ảnh hưởng của nhiệt độ đối với màu sắc của tôm cũng phụ thuộc vào loài tôm cụ thể, do mỗi loài có các yêu cầu về nhiệt độ và môi trường sống khác nhau. Điều này cũng có thể được điều chỉnh thông qua quản lý nhiệt độ trong quá trình nuôi trồng tôm, nhằm tối ưu hóa màu sắc và chất lượng của sản phẩm cuối cùng. Sử dụng lưới che nắng cho ao tôm sẽ giúp bà con chủ động điều chỉnh nhiệt độ, ánh sáng tốt hơn, tăng khả năng phát triển và chất lượng tôm, nâng cao giá thành khi bán ra.

Tìm hiểu ảnh hưởng của nhiệt độ đến màu sắc của tôm giúp đảm bảo chất lượng tôm thành phẩm.

Màu sắc ảnh hưởng bởi chất lượng thức ăn

Thức ăn không có ảnh hưởng đáng kể đến màu sắc của tôm. Theo các nghiên cứu, việc thêm Astaxanthin vào khẩu phần ăn sẽ tăng mật độ sắc tố này trong cơ thể của tôm so với những con không được bổ sung. Tuy nhiên, lượng Astaxanthin bổ sung vào thức ăn không có mối liên hệ trực tiếp với màu sắc của tôm trong môi trường.

Trong các trường hợp mà tất cả các khẩu phần đều được bổ sung Astaxanthin, tôm có thể có màu đậm hơn trong môi trường có ánh sáng yếu hơn. Tóm lại, màu sắc của tôm vẫn phụ thuộc nhiều vào yếu tố môi trường hơn là lượng Astaxanthin trong thức ăn.

Các nhà sản xuất tôm đang nỗ lực tìm cách tối ưu hóa lợi nhuận từ quá trình nuôi tôm, hiểu rằng các yếu tố bên ngoài có thể ảnh hưởng đến tỉ lệ sống, tốc độ tăng trưởng và màu sắc của tôm, giúp tăng giá trị của sản phẩm trên thị trường tiêu thụ. Trong số các yếu tố này, màu sắc môi trường nuôi tôm có ảnh hưởng đáng kể, với tôm ở môi trường có ánh sáng yếu thường có màu sắc đậm hơn. Sự phù hợp giữa màu sắc của tôm và môi trường giúp chúng có thể tự bảo vệ khỏi kẻ thù.

Tôm được nuôi trong bể môi trường màu trắng (bên trái) thường có màu sắc nhạt hơn so với tôm nuôi trong bể màu đen (bên phải). Điều này có thể liên quan đến việc tôm ăn thức ăn công nghiệp với hàm lượng Carotenoid ít hơn 3ppm.

Sự biến đổi màu sắc theo môi trường có thể liên quan đến khả năng xuyên thấu của ánh sáng vào môi trường. Astaxanthin, một loại Carotenoid, hấp thụ ánh sáng với bước sóng ngắn (tạo màu vàng, cam, đỏ) và ánh sáng với bước sóng dài hơn (tạo màu xanh dương, tím).

Ảnh hưởng do di truyền đến màu sắc tôm

Bà con có thể cải thiện chất lượng màu sắc của tôm thông qua quá trình lựa chọn di truyền ở con giống. Việc chọn lọc tôm giống có màu sắc tối sẽ dự kiến tăng cường màu đỏ của tôm sau khi nấu chín. Sự kết hợp giữa màu sắc của tôm sống và tôm nấu chín cùng với các đặc điểm hình thái là một phương pháp tích cực, cho thấy rằng cả màu sắc cơ thể và hình dạng có thể được cải thiện trong quá trình lựa chọn và nuôi trồng giống tôm.

Ảnh hưởng do tình trạng bệnh lý ở tôm

Tôm có thể có màu sắc vàng kim hoặc dương do biến đổi gen, không phải là do bệnh hoặc tử vong. Trong trường hợp tôm bị bệnh hoặc gặp sốc môi trường, các tế bào chứa sắc tố thường phát triển lớn hơn, khiến cho màu sắc của tôm trở nên đậm hơn.

Gan tụy là nơi chứa chủ yếu các sắc tố Carotenoid trong cơ thể của tôm. Khi tác nhân gây bệnh xâm nhập và gây tổn thương cho tế bào gan tụy, các sắc tố Carotenoid được giải phóng và lan truyền qua máu, làm cho màu sắc của tôm chuyển sang màu đỏ. Trong trường hợp này, các tế bào sắc tố cũng phát triển lớn hơn.

Màu sắc tôm khi nấu chín sẽ có màu đỏ bắt mắt hơn, tăng giá trị thương phẩm

Các bệnh thường gặp ở tôm có thể là nguyên nhân của màu sắc thay đổi. Ví dụ, trong trường hợp tôm bị sốc môi trường, tế bào chứa sắc tố thường phát triển lớn, khiến cho tôm có màu đỏ. Tôm bị tử vong gan - mang thường có màu vàng nhạt. Tôm nhiễm độc kim loại nặng như đồng, thủy ngân thường có màu sắc đậm hơn bình thường.

Màu sắc của tôm có thể khác biệt trong nước ô nhiễm đồng so với tôm nuôi trong nước sạch, mặc dù chỉ tiêu phát triển của chúng không khác biệt. Cả hai nhóm tôm thử nghiệm đều được nuôi với thức ăn không bổ sung Astaxanthin.

Tại sao phải quan tâm đến màu sắc của tôm

Trên thị trường tiêu thụ tôm thành phẩm, màu sắc của tôm đóng vai trò quan trọng trong việc phân loại và đánh giá chất lượng sản phẩm. Tôm có màu đỏ đẹp sau khi luộc chín thường được coi là có chất lượng cao hơn và được ưa chuộng hơn bởi người tiêu dùng. Màu sắc của cơ thịt tôm không chỉ ảnh hưởng đến sự chấp nhận của người tiêu dùng mà còn góp phần vào việc cảm nhận về chất lượng thịt của sản phẩm.

Đây là một trong những yếu tố quan trọng giúp tăng giá trị của tôm trên thị trường và mang lại lợi ích kinh tế lớn cho người nuôi. Tôm nuôi có màu sắc đẹp, đồng đều khi thu hoạch thường có giá trị cao hơn. Vì vậy, việc cải thiện màu sắc cho tôm là một ưu tiên hàng đầu đối với các nhà nuôi tôm.

Phan Tấn Đạt