Trong nuôi tôm, việc kiểm soát chất lượng con giống đóng vai trò then chốt, được xem là yếu tố quyết định đến 80% sự thành công của vụ nuôi. Vì vậy, việc nhận biết và lựa chọn những con giống khỏe mạnh ngay từ đầu là bước vô cùng quan trọng, giúp đảm bảo năng suất và hiệu quả của cả vụ nuôi.

Thế nào mới được xem là giống tốt?

Một con giống tôm được xem là tốt và chất lượng cần đáp ứng các tiêu chí sau:

- Nguồn gốc rõ ràng: Tôm giống phải được sản xuất từ các trại giống uy tín, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, được kiểm dịch và chứng nhận chất lượng. Nguồn tôm bố mẹ phải khỏe mạnh, không mang mầm bệnh.

- Kích thước đồng đều: Tôm giống tốt thường có kích thước đồng đều, không có sự chênh lệch quá lớn giữa các cá thể trong cùng một lứa.

- Hoạt động nhanh nhẹn: Tôm khỏe mạnh thường bơi lội nhanh nhẹn, phản ứng nhanh với các kích thích bên ngoài. Khi quan sát, tôm thường bơi ngược dòng nước và có xu hướng tụ tập ở đáy bể.

- Màu sắc tươi sáng: Tôm giống chất lượng thường có màu sắc tươi sáng, trong suốt, không bị đục thân hoặc có các đốm lạ trên cơ thể.

- Không dị tật: Tôm giống tốt phải có hình dáng cân đối, không bị dị tật như gãy râu, cụt đuôi, hoặc biến dạng thân.

- Không nhiễm bệnh: Tôm giống phải được kiểm tra và đảm bảo không nhiễm các mầm bệnh nguy hiểm như đốm trắng, đầu vàng, hoặc các bệnh do vi khuẩn, virus gây ra.

- Tỷ lệ sống cao: Khi thả nuôi thử nghiệm, tôm giống chất lượng thường có tỷ lệ sống cao (trên 90%) trong điều kiện môi trường phù hợp.

- Khả năng thích nghi tốt: Tôm giống tốt phải có khả năng thích nghi nhanh với môi trường nuôi, ít bị sốc khi chuyển từ trại giống sang ao nuôi.

Lợi ích khi chọn tôm giống chất lượng

- Tiết kiệm chi phí: Khi tôm giống khỏe mạnh, người nuôi sẽ giảm được chi phí cho việc xử lý bệnh, sử dụng thuốc, hóa chất, và các biện pháp chăm sóc đặc biệt.

- Đảm bảo chất lượng thành phẩm: Tôm giống chất lượng giúp tạo ra sản phẩm tôm thương phẩm có chất lượng cao, đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu hoặc thị trường trong nước, nâng cao thu nhập của người nuôi.

- Tăng hiệu quả kinh tế: con giống tốt thường có tỷ lệ sống cao, sẽ tiêu hóa thức ăn tốt và tăng trưởng nhanh hơn, ít rủi ro dịch bệnh, nâng cao hiệu suất vụ nuôi.

Cách đánh giá con giống đạt chuẩn bằng mắt thường

Kích thước

Một trong những dấu hiệu quan trọng để nhận biết tôm giống chất lượng cao là sự đồng đều về kích thước. Điều này cho thấy tôm phát triển ổn định và được cung cấp dinh dưỡng đầy đủ. Bên cạnh đó, sự đồng đều về kích thước còn giúp hạn chế tình trạng cạnh tranh thức ăn và hiện tượng ăn lẫn nhau. Đối với tôm sú giống nên đạt giai đoạn PL15 (~12 mm), tôm thẻ chân trắng (TTCT) tối thiểu ở giai đoạn PL12 (9–11 mm).

Hình dáng, sức khỏe

TTCT giống khỏe mạnh phải có các chi hoàn chỉnh và phát triển tốt, đuôi thẳng, mắt và cuống mắt cân đối, chân bơi nguyên vẹn. Khi quan sát bằng mắt thường, tôm giống tốt thường có màu sắc tươi sáng, đồng đều, sắc tố rõ ràng, đầu và thân cân đối, râu khép gọn, đốt bụng thon dài, cơ bụng căng đầy, thịt đầy vỏ, phụ bộ nguyên vẹn, đuôi xòe.

Bên cạnh đó, tôm giống khỏe mạnh thường có phần ruột đầy thức ăn và liên tục, không bị đứt đoạn. Phản ứng nhanh với kích thích bên ngoài, bơi linh hoạt, phân bố đều trong bể nuôi, có xu hướng bơi ngược dòng và bám thành bể tốt. Khi quan sát trong bóng tối, tôm không bị nhiễm vi khuẩn phát sáng.

Ruột tôm

Bên cạnh việc kiểm tra thể trạng bên ngoài, cần đánh giá cả tình trạng bên trong cơ thể tôm giống, đặc biệt là đường ruột. Tôm giống khỏe mạnh thường có ruột đầy thức ăn, cho thấy khả năng bắt mồi tốt và hệ tiêu hóa hoạt động bình thường. Ngược lại, tôm giống có ruột rỗng có thể đang gặp vấn đề về sức khỏe, chán ăn hoặc bị căng thẳng, ảnh hưởng đến khả năng phát triển sau khi thả nuôi.

Hoạt động

Biểu hiện của một con giống tốt, khỏe mạnh là khả năng phân tán nhanh trong bọc tôm hoặc khi thả vào dụng cụ chứa tôm. Người nuôi có thể tiến hành kiểm tra sức khỏe tôm giống bằng cách gõ nhẹ vào thành dụng cụ, nếu tôm phản ứng nhanh chứng tỏ đàn tôm khỏe mạnh. Một cách khác là thả tôm vào thau nước và khuấy đều; tôm khỏe sẽ bơi ngược dòng hoặc bám vào thành thau, trong khi tôm yếu có xu hướng tập trung ở giữa. Khi dòng nước xoáy giảm xuống, tôm khỏe thường bám vào thành chậu thay vì bị cuốn vào giữa. Ngược lại, tôm yếu có thể bơi chậm, phản ứng kém hoặc thậm chí không di chuyển, phần lưng cong bất thường.

Nhất Linh