Phát triển bền vững ngành cá tra

Nâng cao tốc độ tăng trưởng

Ông Nguyễn Văn Sáng, Viện trưởng Viện II cho biết, từ năm 2001, đơn vị đã tiến hành chọn giống theo tính trạng tăng trưởng bằng phương pháp chọn lọc cá thể. Sau đó, thực hiện Chương trình Công nghệ Sinh học Thủy sản với đề tài “Đánh giá hiệu quả chọn giống cá tra về tăng trưởng và tỷ lệ fillet” giai đoạn 2010 - 2012 và đề tài “Ứng dụng di truyền phân tử và di truyền số lượng chọn giống nâng cao tốc độ sinh trưởng cá tra” giai đoạn 2013 - 2016.

Kết quả, đã chọn lọc được đàn cá thế hệ thứ 3 cho tính trạng tăng trưởng, dựa trên lý thuyết di truyền số lượng ứng dụng đầu tiên thực hiện ở Việt Nam. Hệ số di truyền ước tính tính trạng tăng trưởng ở mức cao, quần đàn phong phú.

Viện II còn phối hợp với một số cơ quan nghiên cứu trong và ngoài nước, ứng dụng phương pháp hiện đại, xác định được những thông số quan trọng phân biệt nhóm cá tra sinh trưởng nhanh và chậm ở mức độ cao. Những thông số này có tiềm năng liên quan đến tính trạng sinh trưởng ở cá tra, làm cơ sở chọn lọc đàn cá giống tăng trưởng nhanh một cách chính xác, hiệu quả. Tới đây, những năm 2019 - 2020, tiếp tục nghiên cứu giai đoạn 2 để ứng dụng vào chọn lọc giai đoạn sau và đề tài đang Bộ NN&PTNT phê duyệt. Từ đó, làm cơ sở cho nghiên cứu chọn giống dựa trên di truyền số lượng và chỉ thị hỗ trợ chọn giống, để đạt kết quả mong muốn.

Kháng bệnh gan thận mủ

Cũng theo ông Sáng, từ năm 2009 đã nghiên cứu tính trạng kháng bệnh gan thận mủ và đến giai đoạn 2012 - 2015, thực hiện đề tài trọng điểm cấp nhà nước “Nghiên cứu chọn giống cá tra kháng bệnh gan thận mủ”. Mục tiêu nhằm xây dựng quần đàn ban đầu có tính biến dị di truyền cao phục vụ chọn giống dài hạn cá tra kháng bệnh. Nghiên cứu đã thu thập ba nhóm cá tự nhiên, kết hợp với nhóm cá chọn giống theo tính trạng tăng trưởng để làm nguồn vật liệu ban đầu.

Kết quả, đã chọn lọc được 800 cá thể có giá trị chọn giống cao nhất để thành lập quần thể ban đầu, sử dụng làm cá bố mẹ sản xuất cá tra kháng bệnh gan thận mủ. Hiệu quả chọn lọc ước tính trong thế hệ đầu tiên là 8,3%, tức là có khả năng kháng bệnh cao hơn cá không chọn lọc là 8,3%. Quan trọng hơn, cải thiện tính trạng kháng bệnh gan thận mủ không ảnh hưởng tiêu cực đến tăng trưởng, mà có thể mang lại hiệu quả cho tỷ lệ fillet.

Chuyển giao và phát triển

Nhằm phát huy kết quả chọn giống, năm 2010 - 2012, Viện II chuyển giao 101.000 con cá hậu bị đến 63 trại sản xuất giống của 9 tỉnh và thành phố khu vực ĐBSCL, đáp ứng 60% nhu cầu số lượng cá bố mẹ. Số lượng cá chuyển giao tập trung ở tỉnh Đồng Tháp với 60.500 con, Bến Tre 11.000 con, Vĩnh Long 10.000 con và An Giang 10.000 con. Hiện nay, Viện II đang phát tán cá tra hậu bị đã qua chọn lọc nâng cao tốc độ tăng trưởng thế hệ thứ 3, giai đoạn 2016 - 2020, quy mô 15.000 con/năm.

Trước đây, tỷ lệ cá tra giống sống đạt thấp, năm 2010 ương cá giống chỉ đạt tỷ lệ sống khoảng 12,6%. Tỷ lệ sống đến cá hương đạt trung bình 23% và tỷ lệ sống từ cá hương đến cá giống trung bình 56%. 

Từ tháng 12/2013 đến 12/2015, tại Tiền Giang và Đồng Tháp triển khai nghiên cứu các giải pháp kỹ thuật nâng cao tỷ lệ sống cá giống. Kết quả cho thấy mật độ thả bột 500 - 750 con/m2 và mật độ thả hương 150 - 200 con/m2 có tỷ lệ sống cao nhất. Quy trình ương cá tra từ bột lên giống được xây dựng để tỷ lệ sống từ bột lên hương đạt trên 35% và từ hương lên giống đạt trên 85% với cỡ cá giống 30 - 40 con/kg.

Theo Thanh Hải(Tạp chí Thủy sản Việt Nam)