Thời điểm giao mùa gây biến động môi trường ao nuôi rất lớn, các chỉ tiêu và thời tiết thay đổi thất thường khiến tôm không thích nghi kịp gây stress cho tôm và dễ nhiễm bệnh nhằm hạn chế những tác động xấu do biến động thời tiết giai đoạn đầu mùa mưa gây ra, giúp ổn định môi trường ao nuôi và nâng cao sức đề kháng cho tôm nuôi, bà con cần lưu ý một số biện pháp như:

Duy trì các yếu tố ở ngưỡng thích hợp

Nhiệt độ: Nhiệt độ nước ao nuôi có ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển và sinh trưởng của tôm nuôi. Đối với tôm sú, mức nhiệt tối ưu là 28 – 300C. Còn mức nhiệt phù hợp với tôm thẻ chân trắng là 25 – 300C, vào mùa mưa để giảm thiểu ảnh hưởng của thay đổi nhiệt độ, người nuôi phải chạy sục khí để ngăn sự phân tầng nhiệt trong ao và giữ đáy ao sạch có ít chất hữu cơ bằng chế độ cho ăn hợp lý. Tránh cho tôm ăn ban đêm vì tôm sử dụng thức ăn không tốt khi nhiệt độ thấp.

Ôxy hòa tan: Lượng ôxy hòa tan thích hợp từ 4mg/l trở lên. Để đảm bảo luôn cung cấp đủ ôxy cho tôm hô hấp, người nuôi cần lắp đặt đầy đủ hệ thống quạt nước cho ao nuôi. Ngoài ra không nên bón thừa phân hoặc thừa nhiều thức ăn để hạn chế sự phát triển của tảo. Tảo phát triển nhiều trong ao nuôi tôm sẽ dễ gây thiếu ôxy.

Độ mặn: Độ mặn ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình sinh trưởng và phát triển của tôm cũng như chất lượng nước trong ao nuôi. Đối với tôm thẻ chân trắng độ mặn tốt nhất là 10 – 15‰, với tôm sú độ mặn thích hợp là 8 – 20‰.

Độ trong: Độ trong thích hợp trong các ao nuôi tôm dao động từ 30 – 45cm. Nếu độ trong quá cao, cần kết hợp kiểm tra pH. Nếu pH thấp, người nuôi cần kết hợp bón thêm vôi, phân hoặc sử dụng hóa chất gây màu để tăng thêm chất dinh dưỡng trong nước. Ngược lại, nếu độ trong thấp (nước có màu đục), người nuôi có thể thay nước hoặc sử dụng các loại muối vô cơ như Al2(SO4)3 để cải thiện.

pH: pH phù hợp nằm trong khoảng 7,5 – 8,5. Nên kiểm tra pH vào lúc 6 giờ sáng và 2 giờ chiều mỗi ngày để biết được độ dao động. Nếu pH quá cao (trên 9), có thể dùng axít acetic để giảm xuống. Trường hợp pH quá thấp có thể dùng CaO theo định lượng 7 – 10kg/1.000m3 nước để cải thiện.

Độ kiềm: Mức kiềm phù hợp trong ao nuôi tôm sú là 80 – 120 mg CaCO3/l; tôm thẻ chân trắng là 120 – 180 mg CaCO3/l. Cần kiểm tra độ kiềm thường xuyên đặc biệt là sau mưa, để bổ sung vôi kịp thời, nhất là trong giai đoạn tôm lột xác. Lưu ý, mỗi lần tăng độ kiềm chỉ nên tăng khoảng 10 mg/l, bởi nếu độ kiềm tăng quá nhanh sẽ làm tôm bị sốc, sức đề kháng giảm.

NH3: Hàm lượng NH3 trong nước phải nhỏ hơn 0,1 mg/l, giới hạn tối đa là 0,3 mg/l. Đây là loại khí độc, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe tôm nuôi. Vì vậy cần phải chú trọng và kiểm tra nồng độ NH3 trong nước thường xuyên. Khí NH3 liên quan mật thiết với pH. Nếu pH cao thì nồng độ NH3 cũng cao và ngược lại. Do đó, việc theo dõi và cải thiện pH kịp thời và chính xác là rất cần thiết.

H2S: Giống với NH3, H2S cũng là một loại khí độc gây hại cho ao nuôi tôm. Hàm lượng H2S trong ao nuôi phải nhỏ hơn 0,01 mg/l để đảm bảo môi trường sống an toàn cho tôm nuôi.

Thường xuyên kiểm tra

Nhằm đảm bảo cho các thông số luôn đạt mức tối ưu, việc kiểm tra các thông số chất lượng nước nên được thực hiện đều đặn mỗi ngày. Kiểm tra thường xuyên sẽ giúp người nuôi phát hiện những biến đổi kịp thời và khắc phục nhanh chóng. Các thông số như nhiệt độ, pH, hàm lượng ôxy hòa tan, độ trong, độ sâu mực nước, màu nước: theo dõi và đo 2 lần/ngày vào lúc 5 – 6 giờ sáng và 2 – 3 giờ chiều. Các thông số khác như NH3, H2S, độ kiềm, độ mặn cần đo định kỳ 2 lần/tháng, đồng thời kiểm tra đột xuất khi tôm có dấu hiệu bất thường hoặc khi giá trị pH trong ngày biến động mạnh.

Kiểm soát tảo

Tảo được xem là tác nhân gây màu nước, làm giàu ôxy và giúp cân bằng hệ sinh thái của ao nuôi. Vì vậy cần kiểm soát sự phát triển của tảo, nhất là vào ban đêm, tảo không quang hợp, pH sẽ giảm, tôm giảm hấp thụ khoáng chất so với ban ngày. Khi lột xác tôm hấp thu nhiều khoáng chất. Khi khoáng chất trong ao thấp, tảo không đủ khoáng chất cho hoạt động, tôm sẽ chết vào sáng hôm sau và khi kiểm tra pH sẽ thấy pH thấp hơn hôm trước 0,3 - 0,5. Khi đó có thể dự đoán trong vòng 2 ngày tới sẽ xảy ra tảo tàn. Trong trường hợp cần bổ sung khoáng chất cho tôm, bổ sung vào ban đêm. Bổ sung khoáng chất cho tảo nên bổ sung vào buổi sáng. Tảo tàn là thảm họa. Khi tảo tàn pH và oxy hòa tan sẽ giảm đột ngột, chất hữu cơ trong ao sẽ tăng, các vi sinh vật gây bệnh sẽ bùng phát, khối lượng lớn khí độc sẽ giải phóng. Các thay đổi sẽ gây hại đến tôm nuôi. Để ngăn ngừa sự tàn của tảo, cần duy trì tỷ lệ khoáng hợp lý trong ao. Cần kiểm tra thường xuyên các chất khoáng Canxi, Magie, Phosphat. Kiểm soát và bổ sung khoáng chất sẽ giúp duy trì ổn định tảo. Các vi sinh vật có lợi chuyển hóa vật chất hữu cơ thành các chất vô cơ cung cấp đủ khoáng và dinh dưỡng ổn định tảo. Hành động nhanh, kịp thời khi có dấu hiệu tàn của tảo là rất quan trọng, đặc biệt sau các trận mưa lớn.

Thay nước

Thay nước ao nuôi tôm thường xuyên là cách hiệu quả để tránh sự tích tụ quá mức của amoniac trong nước. Nhờ đó giúp tôm khỏe mạnh hơn, không bị bệnh hay ảnh hưởng bởi các biến động chu kỳ. Lưu ý, đối với người nuôi tôm trong ao đất trước ngày nuôi 30 – 40 ngày, không thay nước để đảm bảo chất lượng nước ổn định. Ngoài ra, hàng ngày chỉ nên thay đổi khoảng 10 – 30% lượng nước và tăng dần lên khi lượng thức ăn đầu vào tăng. Đối với ao nuôi tôm lót bạt, mỗi ngày có thể thay 40 – 50% lượng nước. Nếu hàm lượng amoniac tăng cao, cũng có thể tăng tỷ lệ trao đổi nước phù hợp để hạ xuống hiệu quả. Tuy nhiên, thay nước nuôi tôm thường xuyên sẽ khiến người nuôi lo ngại vì có thể sẽ làm cho ao nuôi tôm dễ bị các nguồn bệnh từ bên ngoài xâm nhập. Do đó, khâu quản lý nguồn nước là hết sức quan trọng. Để giải quyết vấn đề này, cấp thiết người nuôi cần có ao lắng để xử lý nguồn nước cẩn thận trước khi đưa vào ao nuôi.

Nguồn Internet