Nấm đồng tiền hay còn gọi là nấm chân chó, là một loại địa y, có mùi tanh khó chịu, khi xuất hiện trong ao nuôi sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường ao và sức khỏe tôm nuôi, nghiêm trọng hơn là có thể gây thiệt hại lớn đến nguồn kinh tế của người nuôi.

Đặc điểm của nấm đồng tiền

Nấm đồng tiền là một loại nấm cộng sinh với tảo và vi khuẩn quang hợp, thường phát triển ở đáy ao và bờ ao nuôi tôm. Nấm này không chỉ làm ô nhiễm môi trường nước mà còn gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm cho tôm. Tảo trong nấm đồng tiền cung cấp chất dinh dưỡng qua quá trình quang hợp, giúp nấm phát triển mạnh. Tuy nhiên, nấm lại tiết ra độc tố gây hại đến sức khỏe của tôm, khiến chúng mắc các bệnh về đường ruột và giảm sức đề kháng.

Nấm đồng tiền có đặc điểm giống như một loài địa y, một dạng kết hợp của nấm sợi và các sinh vật có khả năng quang hợp. Nấm đồng tiền có dạng hình vảy, hình nhánh cây hay búi thành dạng sợi. Nấm thường bám chặt trên bạt bờ, gần mặt nước 20 -30cm, bám trên can, trụ cầu, nhá (vó),…Kích thước của nấm nhỏ nhưng có thể phát triển nhanh trong điều kiện ao nuôi ô nhiễm, có nhiều chất hữu cơ, thức ăn thừa và chất thải.

Nguyên nhân xuất hiện

Có nhiều yếu tố tác động đến sự phát triển của nấm đồng tiền trong ao tôm:

- Nước ao bị ô nhiễm do dư chất hữu cơ, thức ăn thừa, chất thải của tôm và các sinh vật khác.

- Ao tôm thiếu oxy, có nhiều khí độc như amoni, nitrit, nitrat, sulfua, metan,…

- Nhiệt độ, pH ao nuôi không ổn định, độ mặn thay đổi thất thường.

- Sự hiện diện của các loại vi khuẩn và ký sinh trùng trong ao nuôi cũng tạo điều kiện thuận lợi cho nấm phát triển.

- Các quá trình xử lý đầu vào và xử lý men vi sinh chưa tối ưu: xử lý hóa chất tồn lưu, xử lý chưa đúng, men vi sinh sử dụng chưa đúng cách..,

Nhận biết nấm xuất hiện trong ao nuôi

Môi trường ao

- Nước có mùi tanh.

- Nấm đồng tiền có màu xanh lục, trắng, vàng hay nâu, tùy theo loại tảo cộng sinh với nấm.

- Khi quan sát có thể thấy nấm có hình vảy hoặc hình cành cây phân nhánh hoặc có dạng giống như một búi sợi bám trên bề mặt đáy và bờ ao hay đất, đá, và các vật dụng, dụng cụ trong ao nuôi tôm.

- Nấm đồng tiền xuất hiện khi ao có độ mặn cao, phát triển rất mạnh mẽ, chỉ sau vài ngày sẽ tăng nhanh kích thước nên rất dễ quan sát.

- Với ao bạt đáy: nấm đồng tiền xuất hiện chỉ sau 7 - 10 ngày cấp nước, nấm bắt đầu phát triển bằng ngón tay út và tăng nhanh sau vài ngày trong điều kiện thuận lợi.

Biểu hiện tôm

- Tôm có các dấu hiệu như: lỏng ruột, đường ruột đứt khúc, nặng hơn là bệnh phân trắng.

- Tôm ốp thân, còi cọc, chậm lớn và nặng hơn có thể bị rớt đáy do ăn phải nấm đồng tiền.

Cách trị nấm trên ao lót bạt

Cải tạo ao

Trước khi thả tôm, việc cải tạo ao kỹ lưỡng là bước quan trọng để ngăn ngừa sự phát triển của nấm đồng tiền. Bà con nên sử dụng vôi nung (CaO) để diệt trừ nấm và các bào tử trong ao:

- Hòa vôi nung với nước rồi quét lên toàn bộ bạt ao, đảm bảo ao phơi khô từ 2 - 3 ngày.

- Sử dụng khoảng 700 - 800 kg vôi cho mỗi 1.000 m2 ao nuôi.

- Sau khi phơi ao, vệ sinh và xịt rửa sạch sẽ rồi phơi tiếp từ 5 - 7 ngày.

Xử lý khi ao đang nuôi tôm

- Giảm lượng thức ăn cho tôm để hạn chế chất hữu cơ tích tụ trong ao.

- Bổ sung vitamin C để tăng cường sức đề kháng cho tôm.

- Không chà xát các vùng có nấm để tránh phát tán bào tử và độc tố.

- Sử dụng men vi sinh và mật đường để xử lý nước ao, giảm thiểu lượng vi khuẩn gây bệnh và duy trì chất lượng nước ổn định. Hãy lưu ý đến tảo trong ao để chọn men vi sinh phù hợp.

Nhất Linh