Mật độ nuôi là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và năng suất của tôm thẻ chân trắng. Nếu mật độ nuôi không hợp lý, tôm có thể bị suy giảm sức khỏe, tăng nguy cơ dịch bệnh và giảm năng suất. Do đó, người nuôi cần hiểu rõ mối quan hệ giữa mật độ thả nuôi và các yếu tố môi trường để đưa ra phương án nuôi hiệu quả.

Ảnh hưởng của mật độ nuôi đến sức khỏe tôm thẻ

Cạnh tranh thức ăn và oxy

Khi tôm được nuôi ở mật độ cao, sự cạnh tranh về thức ăn và oxy trở nên khốc liệt hơn. Nếu không được cung cấp đủ thức ăn, tôm dễ bị còi cọc, chậm lớn, và nếu oxy hòa tan trong nước giảm, tôm sẽ bị căng thẳng, nổi lên mặt nước và dễ mắc các bệnh liên quan đến hô hấp.

Tích tụ chất thải và ô nhiễm môi trường nước

Mật độ cao đồng nghĩa với lượng chất thải hữu cơ từ phân tôm và thức ăn dư thừa nhiều hơn, làm tăng nguy cơ ô nhiễm nước. Khi lượng chất hữu cơ phân hủy trong ao quá lớn, nồng độ khí độc như NH3, NO2- sẽ tăng cao, ảnh hưởng tiêu cực đến hệ miễn dịch của tôm, khiến tôm dễ mắc bệnh gan tụy và bệnh đốm trắng.

Tăng nguy cơ lây lan dịch bệnh

Trong điều kiện nuôi mật độ dày đặc, khi một con tôm bị bệnh, mầm bệnh có thể lây lan rất nhanh qua nước và tiếp xúc trực tiếp. Các bệnh phổ biến như hội chứng hoại tử gan tụy cấp tính (AHPND), bệnh đốm trắng (WSSV) hay bệnh đầu vàng (YHV) thường bùng phát mạnh hơn trong ao có mật độ cao.

Giảm sức đề kháng của tôm

Khi sống trong môi trường có mật độ cao, tôm thường bị căng thẳng do không gian sống hạn chế và chất lượng nước kém. Tình trạng stress kéo dài sẽ làm giảm khả năng miễn dịch, khiến tôm dễ bị tổn thương và nhiễm bệnh hơn.

Ảnh hưởng của mật độ nuôi đến năng suất tôm thẻ

Tốc độ tăng trưởng chậm

Mật độ cao làm tăng sự cạnh tranh về thức ăn, oxy và không gian, dẫn đến tốc độ tăng trưởng của tôm bị chậm lại. Khi đó, thời gian nuôi kéo dài hơn, làm tăng chi phí thức ăn và quản lý ao nuôi.

Do môi trường nước bị suy giảm nhanh hơn trong điều kiện mật độ cao, tỷ lệ sống của tôm thường thấp hơn so với ao nuôi ở mật độ hợp lý. Điều này dẫn đến sản lượng thu hoạch giảm và ảnh hưởng đến lợi nhuận của người nuôi.

Khi nuôi với mật độ quá cao, tôm dễ bị trầy xước do va chạm, làm giảm chất lượng vỏ và tăng nguy cơ nhiễm trùng. Ngoài ra, những con tôm bị stress thường có thịt nhão, màu sắc không đẹp, ảnh hưởng đến giá bán khi xuất khẩu.

Cách xác định mật độ nuôi phù hợp

Dựa vào loại hình nuôi

Đối với nuôi quảng canh cải tiến: 10 – 30 con/m².

Đối với nuôi thâm canh: 100 – 150 con/m².

Đối với nuôi siêu thâm canh: 200 – 300 con/m² nhưng cần hệ thống xử lý nước hiệu quả.

Nếu người nuôi có kinh nghiệm, hệ thống quản lý ao tốt, có thể kiểm soát chất lượng nước và dịch bệnh tốt thì có thể nuôi mật độ cao hơn. Ngược lại, nếu còn thiếu kinh nghiệm, nên nuôi ở mật độ thấp để giảm rủi ro.

Khu vực có nguồn nước tốt, ít ô nhiễm, có thể nuôi mật độ cao hơn. Ngược lại, nếu chất lượng nước kém, nhiều kim loại nặng hoặc chất ô nhiễm, cần giảm mật độ để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe tôm.

Biện pháp hạn chế ảnh hưởng tiêu cực của mật độ cao

Cải thiện hệ thống sục khí

Hệ thống sục khí đầy đủ giúp cung cấp oxy liên tục cho tôm, hạn chế hiện tượng thiếu oxy vào ban đêm hoặc những ngày trời âm u.

Kiểm soát lượng thức ăn

Cho ăn đúng liều lượng, tránh dư thừa giúp giảm ô nhiễm ao nuôi. Có thể sử dụng chế phẩm vi sinh để hỗ trợ phân hủy thức ăn dư thừa.

Duy trì chất lượng nước

Thay nước định kỳ, sử dụng chế phẩm sinh học để kiểm soát NH3, NO2- và duy trì pH ổn định giúp môi trường ao luôn tốt cho tôm phát triển.

Tăng cường quản lý dịch bệnh

Kiểm tra sức khỏe tôm thường xuyên, áp dụng biện pháp phòng bệnh như bổ sung vitamin C, men vi sinh để nâng cao sức đề kháng cho tôm.

Mật độ nuôi có ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe và năng suất của tôm thẻ chân trắng. Nuôi mật độ quá cao có thể làm giảm tốc độ tăng trưởng, tăng nguy cơ dịch bệnh và ảnh hưởng đến lợi nhuận. Người nuôi cần xác định mật độ thả hợp lý dựa trên loại hình nuôi, khả năng quản lý và chất lượng nguồn nước. Đồng thời, cần áp dụng các biện pháp kỹ thuật phù hợp để duy trì môi trường ao nuôi ổn định, giúp tôm phát triển tốt và mang lại hiệu quả kinh tế cao nhất.

PDT