Chi phí sản xuất nuôi tôm năm 2025: Những yếu tố bà con cần lưu ý sớmNuôi tôm từ lâu đã là một ngành kinh tế mũi nhọn của Việt Nam, mang lại nguồn thu lớn từ xuất khẩu. Tuy nhiên, để duy trì lợi thế cạnh tranh, việc kiểm soát chi phí sản xuất là yếu tố sống còn. Năm 2025, ngành nuôi tôm đối mặt với nhiều thách thức như biến động giá nguyên liệu, dịch bệnh và biến đổi khí hậu, nhưng cũng mở ra cơ hội từ nhu cầu thị trường tăng cao. Vậy, đâu là những yếu tố cần lưu ý để tối ưu chi phí và nâng cao hiệu quả?

Chi phí sản xuất trong nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là nuôi tôm, luôn là một yếu tố then chốt

Cơ cấu chi phí sản xuất trong nuôi tôm

Chi phí sản xuất nuôi tôm không phải là con số cố định mà được phân bổ vào nhiều hạng mục khác nhau. Theo các chuyên gia, trong các mô hình nuôi thâm canh, bán thâm canh hay siêu thâm canh, chi phí thức ăn luôn chiếm tỷ lệ lớn nhất, dao động từ 55-57,2% tổng chi phí. Đây là khoản đầu tư “nặng ký” mà bà con không thể xem nhẹ.

Tiếp theo là chi phí con giống, chiếm khoảng 7,2%, đặc biệt quan trọng với các mô hình nuôi tôm lúa hay tôm rừng. Chọn giống tốt không chỉ ảnh hưởng đến năng suất mà còn quyết định tỷ lệ sống sót của tôm. Ngoài ra, chi phí điện và nhiên liệu cũng đáng kể, lần lượt chiếm 6,2% và 1,2%, nhất là ở những vùng nuôi cần chạy máy sục khí hay bơm nước thường xuyên.

Các khoản khác như lao động, cải tạo ao, thuốc thủy sản và chi phí quản lý tuy chiếm tỷ lệ nhỏ hơn nhưng cộng lại cũng không hề ít. Hiểu rõ cơ cấu này giúp bà con biết cách “cân đo đong đếm” để giảm bớt gánh nặng tài chính.

Những yếu tố ảnh hưởng đến chi phí sản xuất năm 2025

Biến động giá nguyên liệu đầu vào

Giá nguyên liệu đầu vào luôn là “cơn đau đầu” của người nuôi tôm. Năm 2025, giá thức ăn tôm có thể tiếp tục tăng do phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu và chi phí vận tải toàn cầu. Chưa kể, giá con giống và thuốc thủy sản cũng không ổn định, đặc biệt khi nhu cầu thị trường tăng cao.

Để đối phó, bà con cần theo dõi sát sao biến động giá cả, ký hợp đồng dài hạn với nhà cung cấp uy tín hoặc tham gia các chuỗi liên kết để mua vật tư với giá ưu đãi. Việc này không chỉ giúp tiết kiệm mà còn giảm rủi ro khi thị trường “dậy sóng”.

Biến đổi khí hậu và thời tiết

Biến đổi khí hậu, đặc biệt là hiện tượng El Niño, dự báo sẽ tác động mạnh đến ngành nuôi tôm năm 2025. Nhiệt độ tăng, mưa bão thất thường có thể làm thay đổi chất lượng nước, giảm oxy hòa tan và ảnh hưởng đến sức khỏe tôm. Khi tôm yếu, năng suất giảm, chi phí xử lý môi trường và phòng bệnh lại tăng lên.

Dịch bệnh và quản lý môi trường nuôi

Dịch bệnh như đốm trắng, hoại tử gan tụy vẫn là “kẻ thù số một” của người nuôi tôm. Chi phí phòng ngừa và điều trị dịch bệnh có thể đội lên hàng chục triệu đồng mỗi vụ nếu không kiểm soát tốt. Chưa kể, việc lạm dụng thuốc và hóa chất còn làm ô nhiễm ao nuôi, tăng chi phí cải tạo về sau.

Chính sách thương mại và xuất khẩu

Nhu cầu tôm từ các thị trường lớn như Mỹ, EU, Nhật Bản dự kiến tăng trong năm 2025, nhưng đi kèm là những yêu cầu khắt khe về chất lượng và truy xuất nguồn gốc. Điều này buộc người nuôi phải đầu tư thêm vào công nghệ và chứng nhận, làm tăng chi phí sản xuất.

Ngoài ra, thuế quan và rào cản kỹ thuật từ các nước nhập khẩu cũng có thể ảnh hưởng đến giá bán, từ đó tác động ngược lại đến lợi nhuận. Để thích nghi, bà con cần cập nhật thông tin thị trường và hợp tác với doanh nghiệp xuất khẩu để đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.

Quy mô sản xuất nhỏ lẻ và thiếu vốn khiến các cơ sở nuôi tôm gặp khó khăn trong việc mua vật tư đầu vào với giá hợp lý, dẫn đến chi phí cao hơn

Giải pháp giảm chi phí sản xuất và nâng cao hiệu quả

Để vừa giảm chi phí, vừa tăng sức cạnh tranh, dưới đây là những giải pháp thiết thực mà bà con có thể áp dụng ngay:

- Quản lý thức ăn hiệu quả: Đừng để thức ăn thừa lãng phí dưới ao! Hãy tính toán lượng thức ăn vừa đủ, chọn loại có hệ số chuyển đổi thức ăn (FCR) thấp (dưới 1,5) để tôm hấp thụ tốt hơn, giảm chi phí dài hạn.

- Chọn giống tốt: Con giống sạch bệnh, khỏe mạnh giúp giảm tỷ lệ hao hụt. Đầu tư ban đầu cao một chút nhưng về lâu dài sẽ “hời” hơn nhiều.

- Quản lý môi trường nuôi: Giữ nước ao sạch, ổn định là cách bảo vệ tôm tốt nhất. Dùng chế phẩm sinh học thay hóa chất vừa rẻ, vừa bền vững.

- Phòng ngừa dịch bệnh: Kiểm tra ao thường xuyên, bổ sung vitamin và khoáng chất cho tôm để tăng sức đề kháng. Phát hiện sớm, xử lý nhanh sẽ đỡ tốn kém hơn chữa trị khi bệnh đã nặng.

- Liên kết sản xuất: Tham gia hợp tác xã hoặc chuỗi liên kết giúp mua vật tư giá rẻ, bán tôm giá cao hơn. Đây là cách làm thông minh trong thời buổi cạnh tranh.

- Tiếp cận vốn vay ưu đãi: Các chương trình hỗ trợ từ Nhà nước hay ngân hàng thường có lãi suất thấp, bà con nên tận dụng để giảm áp lực tài chính.

- Sử dụng năng lượng hiệu quả: Lắp điện mặt trời hoặc dùng máy tiết kiệm điện giúp cắt giảm chi phí nhiên liệu đáng kể, nhất là ở vùng nuôi thâm canh.

- Ứng dụng công nghệ cao: Công nghệ biofloc hay hệ thống tự động hóa không chỉ tăng năng suất mà còn giảm công lao động. Dù đầu tư ban đầu lớn, nhưng hiệu quả lâu dài rất đáng cân nhắc.

- Đa dạng hóa sản phẩm và thị trường: Nuôi thêm cá, cua xen kẽ hoặc tìm thị trường mới như Trung Đông, Hàn Quốc giúp giảm rủi ro và tăng thu nhập.

Năm 2025, ngành nuôi tôm Việt Nam đứng trước nhiều cơ hội nhưng cũng không ít thách thức. Việc kiểm soát chi phí sản xuất không chỉ giúp bà con tối ưu lợi nhuận mà còn nâng cao vị thế trên thị trường quốc tế. Từ quản lý thức ăn, con giống đến ứng dụng công nghệ, mỗi giải pháp đều là chìa khóa để vượt qua khó khăn. Hãy bắt tay vào hành động ngay hôm nay để vụ tôm 2025 thật bội thu, bạn nhé!

Phan Tấn Đạt