Tháng 12 là thời điểm quan trọng khi những cánh đồng tại Kiên Giang và Cà Mau vừa gặt xong vụ lúa mùa, trả lại mặt nước cho con tôm sú.

Đây là lúc người nông dân đứng trước hai lựa chọn: tiếp tục thả nuôi theo thói quen cũ và phụ thuộc vào giá cả bấp bênh, hoặc nâng cấp lên mô hình Tôm Lúa 2.0 để tiếp cận các thị trường xuất khẩu khó tính. Đã đến lúc chúng ta nhìn nhận lại, con tôm ôm gốc lúa cần được định vị là sản phẩm giá trị cao thông qua việc tuân thủ các quy chuẩn quốc tế thay vì chỉ là sinh kế đắp đổi qua ngày.

Lợi nhuận tôm lúa đạt chuẩn ASC/Organic: Chênh lệch giá so với mô hình truyền thống

Với diện tích lên tới hơn 100.000 ha tại Kiên Giang, mô hình luân canh tôm lúa vốn dĩ đã là một hệ sinh thái bền vững. Chất thải của tôm nuôi vụ trước làm phân bón cho lúa, và ngược lại, rơm rạ sau vụ lúa tạo ra môi trường dinh dưỡng cho tôm. Tuy nhiên, nếu thiếu đi các quy chuẩn kiểm soát, lợi thế này chưa được chuyển hóa thành giá trị kinh tế tương xứng.

Tại các thị trường như Đức, Hà Lan hay Pháp, sản phẩm có chứng nhận ASC hoặc Organic thường có mức giá thu mua cao hơn từ 5 đến 25%, một số phân khúc đặc biệt có thể đạt 30 đến 40%. Sự chênh lệch này đến từ hồ sơ minh bạch chứng minh quy trình canh tác trách nhiệm mà chúng ta cần thiết lập ngay từ bây giờ.

Xử lý rơm rạ tháng 12 đúng kỹ thuật để đạt chuẩn nước ASC/Organic

Tôm Lúa 2.0 đòi hỏi sự nghiêm ngặt trong kỷ luật canh tác ngay từ khâu chuẩn bị. Giai đoạn sau thu hoạch lúa tháng 12 là bước khởi đầu quyết định. Rơm rạ trên ruộng cần được xử lý bằng các chế phẩm sinh học để nhanh chóng phân hủy, thúc đẩy sự phát triển của chuỗi thức ăn tự nhiên gồm hệ vi sinh vật, phù du và các loài giáp xác nhỏ. Đây là nguồn dinh dưỡng quan trọng giúp tôm tăng trưởng nhanh trong giai đoạn đầu.

Về mặt kỹ thuật, việc xử lý triệt để rơm rạ là bước đệm quan trọng để môi trường ao nuôi đáp ứng được các tiêu chuẩn khắt khe về chất lượng nước của ASC. Quá trình này giúp ngăn chặn sự tích tụ mùn bã hữu cơ quá mức, từ đó kiểm soát hiệu quả các chỉ số nhu cầu oxy sinh học (BOD) và nhu cầu oxy hóa học (COD) nằm trong ngưỡng cho phép. Nếu để rơm rạ tự phân hủy trong điều kiện yếm khí, khí độc sẽ phát sinh và làm suy giảm chất lượng nước, khiến ao nuôi khó lòng vượt qua các bài kiểm tra chỉ số môi trường của tổ chức đánh giá.

Liên kết hợp tác xã: Con đường thực tế nhất để mở đường xuất khẩu

Thách thức lớn nhất của nông dân miền Tây là diện tích sản xuất nhỏ lẻ. Dù các bộ tiêu chuẩn quốc tế không bắt buộc phải tham gia hợp tác xã, nhưng với hộ nuôi quy mô nhỏ, việc tự gánh chi phí đánh giá chứng nhận — vốn rất cao — gần như bất khả thi.

Vì vậy, trong thực tế, liên kết thành hợp tác xã hoặc tổ hợp tác quy mô lớn trở thành giải pháp tối ưu để hình thành vùng nguyên liệu tập trung. Khi đó, chi phí chứng nhận được chia sẻ, quy trình sản xuất được chuẩn hóa, và tiếng nói của nông dân trong chuỗi cung ứng được nâng lên đáng kể.

Doanh nghiệp xuất khẩu luôn ưu tiên các vùng nuôi có tổ chức để đảm bảo nguồn cung ổn định cho thị trường châu Âu. Việc tuân thủ quy trình và ghi chép nhật ký canh tác minh bạch trong mô hình liên kết chính là chìa khóa để đưa tôm – lúa trở thành vùng nguyên liệu giá trị cao.

Thùy Dung