Ở ao nuôi tôm, môi trường nước đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe và sự phát triển của tôm. Hai yếu tố quan trọng trong môi trường nước cần được chú ý đặc biệt là pH và khí độc. Khi pH thấp kèm theo nồng độ khí độc cao, môi trường nước trở nên cực kỳ có hại cho tôm, gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng.

Độ pH thấp ảnh hưởng đến tôm

pH là chỉ số đo độ axit hoặc kiềm của nước. Trong nuôi tôm, mức pH lý tưởng thường nằm trong khoảng 7.5 đến 8.5. Khi pH thấp hơn mức này, nước trở nên axit hơn và gây hại cho tôm. Nước có pH thấp ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thống hô hấp, tiêu hóa và cả hệ thống miễn dịch của tôm.

Tôm sống trong môi trường pH thấp sẽ gặp khó khăn trong việc duy trì cân bằng nội môi. Hệ thống hô hấp của tôm bị ảnh hưởng do sự thay đổi pH làm giảm khả năng lấy oxy từ nước. Điều này khiến tôm dễ bị ngạt, giảm sức đề kháng và dễ mắc bệnh.

Ngoài ra, pH thấp còn ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất và hấp thụ dinh dưỡng, làm giảm khả năng tăng trưởng của tôm.

Khí độc cao ảnh hưởng đến tôm

Khí độc trong môi trường nước nuôi tôm chủ yếu bao gồm ammonia (NH3) và nitrite (NO2-). Ammonia là sản phẩm phụ của quá trình phân hủy chất hữu cơ và bài tiết của tôm. Nitrite là sản phẩm trung gian trong quá trình nitrat hóa. Cả hai loại khí này đều rất độc đối với tôm khi nồng độ của chúng cao.

Ammonia trong nước tồn tại dưới hai dạng: dạng ion (NH4+) và dạng không ion (NH3). Dạng không ion (NH3) là dạng độc hại nhất vì nó dễ dàng xâm nhập vào cơ thể tôm qua mang và gây tổn thương cho hệ thống hô hấp. Nitrite, khi ở nồng độ cao, gây ra tình trạng methemoglobin trong máu tôm, làm giảm khả năng vận chuyển oxy của máu và dẫn đến ngạt thở.

Hậu quả khi pH thấp kèm khí độc cao

Khi pH thấp kèm theo nồng độ khí độc cao, tôm phải đối mặt với môi trường sống cực kỳ khắc nghiệt. Sự kết hợp này gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng cho sức khỏe của tôm.

- Độ pH thấp và nồng độ ammonia cao làm giảm khả năng hấp thụ oxy của tôm. Tôm bị ngạt thở, dẫn đến chết hàng loạt, đặc biệt trong các điều kiện nuôi mật độ cao.

- Môi trường axit và độc hại làm suy yếu hệ thống miễn dịch của tôm, khiến chúng dễ bị mắc các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn, virus và nấm.

- pH thấp ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất và hấp thụ dinh dưỡng của tôm. Khả năng tăng trưởng bị giảm sút, dẫn đến tôm không đạt kích thước và trọng lượng mong muốn.

- Khí độc như ammonia gây tổn thương trực tiếp đến mô mang và mô nội tạng của tôm, làm suy giảm chức năng hô hấp và tiêu hóa.

Giải pháp khắc phục hiệu quả hiện tượng trên

Để giảm thiểu tác động của pH thấp và khí độc cao, người nuôi tôm cần áp dụng các biện pháp quản lý môi trường nước hiệu quả:

Kiểm soát pH

Thường xuyên kiểm tra pH của nước và điều chỉnh kịp thời. Sử dụng vôi (CaCO3) hoặc dolomite (CaMg(CO3)2) để nâng pH nước khi cần thiết. Đảm bảo rằng pH luôn duy trì trong khoảng 7.5 đến 8.5.

Quản lý chất thải

Hạn chế sự tích tụ chất hữu cơ trong ao nuôi bằng cách loại bỏ bùn đáy định kỳ và sử dụng các biện pháp cơ học như sục khí để tăng cường oxy hòa tan, giúp quá trình phân hủy chất hữu cơ diễn ra nhanh hơn và giảm thiểu lượng ammonia.

Sử dụng chất xử lý nước

Sử dụng các sản phẩm xử lý nước như zeolite để hấp thụ ammonia và nitrite. Zeolite là một loại khoáng tự nhiên có khả năng hấp thụ các chất độc trong nước, giúp giảm nồng độ khí độc và cải thiện chất lượng nước.

Thay nước định kỳ

Thay nước định kỳ là một biện pháp hiệu quả để giảm nồng độ khí độc trong ao nuôi. Đảm bảo thay nước đúng cách để tránh làm thay đổi đột ngột các yếu tố môi trường.

Sử dụng hệ thống nuôi tuần hoàn

Hệ thống nuôi tuần hoàn (RAS) giúp kiểm soát tốt các yếu tố môi trường, giảm thiểu sự tích tụ chất thải và duy trì chất lượng nước ổn định.

pH thấp kèm theo nồng độ khí độc cao là một thách thức lớn trong nuôi tôm, gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng cho sức khỏe và sự phát triển của tôm. Để giảm thiểu tác động của các yếu tố này, người nuôi cần áp dụng các biện pháp quản lý môi trường nước hiệu quả, bao gồm kiểm soát pH, quản lý chất thải, sử dụng chất xử lý nước, thay nước định kỳ và áp dụng các hệ thống nuôi tiên tiến.

Bằng cách duy trì một môi trường nước ổn định và lành mạnh, người nuôi tôm có thể đảm bảo sức khỏe và tăng trưởng tốt cho tôm, đồng thời đạt được hiệu quả kinh tế cao trong quá trình nuôi trồng.

PDT