Tôm ruột cong là một trong những hiện tượng phổ biến nhưng gây không ít lo lắng cho người nuôi tôm. Khi mắc phải tình trạng này, tôm thường yếu, giảm khả năng hấp thụ dinh dưỡng, dễ bị bệnh, và có nguy cơ chết cao.

Để phòng ngừa và xử lý hiệu quả, người nuôi cần hiểu rõ nguyên nhân gây ra tình trạng tôm ruột cong cũng như các biện pháp quản lý phù hợp.

Hiện tượng tôm ruột cong là gì?

Tôm ruột cong là tình trạng mà ruột của tôm không còn thẳng theo chiều dài cơ thể, mà bị xoắn hoặc cong bất thường. Hiện tượng này thường dễ nhận biết khi quan sát phần ruột qua lớp vỏ trong suốt của tôm. Khi bị ruột cong, tôm có biểu hiện:

- Giảm hoặc ngừng ăn.

- Chậm lớn so với các cá thể khỏe mạnh khác.

- Có thể nổi lên mặt nước hoặc bơi yếu.

Nguyên nhân gây ra tôm ruột cong

Hiện tượng tôm ruột cong xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm các yếu tố môi trường, dinh dưỡng, và bệnh lý. Dưới đây là những nguyên nhân chính:

- Thức ăn không đảm bảo chất lượng, bị mốc, hoặc hết hạn sử dụng chứa độc tố ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa của tôm.Thiếu hụt các chất dinh dưỡng quan trọng như protein, khoáng chất, và vitamin làm hệ tiêu hóa của tôm yếu đi.

- Một số bệnh vi khuẩn, virus, hoặc ký sinh trùng có thể gây tổn thương ruột tôm, dẫn đến tình trạng ruột cong. Ví dụ, bệnh vi bào tử trùng (EHP) có thể làm giảm chức năng tiêu hóa của tôm. Nhiễm các loại ký sinh trùng đường ruột như giun hoặc trùng mỏ neo cũng làm ruột bị biến dạng.

- Nhiệt độ, độ mặn, và pH thay đổi đột ngột gây stress cho tôm, làm giảm chức năng tiêu hóa. Hàm lượng oxy hòa tan thấp cũng gây ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa, khiến ruột tôm không hoạt động bình thường.

- Nước ao chứa nhiều chất hữu cơ, khí độc (NH3, H2S) hoặc vi sinh vật có hại làm tăng nguy cơ tổn thương ruột tôm. Sự phát triển quá mức của tảo lam và tảo độc cũng gây hại cho sức khỏe đường ruột của tôm.

- Cho tôm ăn quá nhiều hoặc không đúng thời điểm có thể gây rối loạn tiêu hóa. Sử dụng thức ăn tự chế hoặc không kiểm soát lượng thức ăn dư thừa làm ô nhiễm nước và ảnh hưởng đến ruột tôm.

Biện pháp phòng ngừa tôm ruột cong

Để hạn chế tình trạng tôm ruột cong, người nuôi cần áp dụng các biện pháp quản lý và phòng ngừa toàn diện, bao gồm:

- Sử dụng thức ăn công nghiệp chất lượng cao, được cung cấp từ các nhà sản xuất uy tín.

- Bảo quản thức ăn nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ẩm mốc.

- Bổ sung các sản phẩm hỗ trợ tiêu hóa như men vi sinh, enzyme, hoặc vitamin C để tăng sức đề kháng cho tôm.

- Thường xuyên kiểm tra các chỉ tiêu môi trường như pH, độ mặn, nhiệt độ, và oxy hòa tan.

- Sử dụng chế phẩm vi sinh định kỳ để ổn định chất lượng nước và giảm khí độc.

- Hút bùn đáy và loại bỏ thức ăn thừa để ngăn ngừa ô nhiễm môi trường ao.

- Cho tôm ăn theo khẩu phần phù hợp với từng giai đoạn phát triển. Chia nhỏ số lần cho ăn trong ngày để tôm tiêu hóa tốt hơn.

- Theo dõi hoạt động bắt mồi của tôm để điều chỉnh lượng thức ăn phù hợp, tránh dư thừa.

- Thả giống tôm sạch bệnh, có nguồn gốc rõ ràng, đã được kiểm tra bằng PCR.

- Sử dụng thuốc phòng bệnh hoặc các sản phẩm hỗ trợ sức khỏe tôm theo hướng dẫn của chuyên gia. Định kỳ kiểm tra sức khỏe tôm để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.

Xử lý khi phát hiện tôm ruột cong

Khi quan sát tôm thấy đường ruột trong, bà con cần kiểm tra lại chất lượng thức ăn xem có đảm bảo hay không; kiểm tra trong ao có tảo độc, nấm đồng tiền hay không; xét nghiệm PCR xem tôm có bị nhiễm ký sinh trùng hay vi khuẩn hay không; thời tiết có biến động đột ngột hay không… và xử lý kịp thời chất lượng thức ăn, tảo, nấm, ký sinh trùng… Đồng thời, để chữa trị tôm bị trong đường ruột nhanh, bà con cần:

- Ngưng cho tôm ăn trong khoảng từ 1 – 2 ngày. Khi cho tôm ăn lại, lượng thức ăn chỉ nên bằng 50% lượng thức ăn bình thường. Sau đó, tăng lượng thức ăn từ từ vào những ngày kế tiếp nếu thấy tôm ăn khỏe hơn.

- Thay nước ao nuôi tôm từ 30 – 50% (tùy vào tình trạng sức khỏe của tôm mà xác định chính xác lượng nước cần thay để tránh tôm bị sốc).

- Diệt khuẩn nước ao nuôi bằng hóa chất (ví dụ như BKC, Iodine, H2O2, KMnO4). Liều lượng sử dụng hóa chất cũng phụ thuộc vào tình hình sức khỏe của tôm.

- Bón vôi, Zeolite, Yucca để cải thiện thông số môi trường như pH, độ kiềm, khí độc.

- Đánh men vi sinh chứa các nhóm vi khuẩn có lợi vào ao nuôi tôm để cân bằng môi trường nước như Bacillus, Nitrosomonas, Nitrobacter… và gây lại hệ vi sinh trong ao.

Tôm ruột cong là một vấn đề phổ biến nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và xử lý hiệu quả nếu người nuôi hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng đúng biện pháp. Chất lượng thức ăn, môi trường ao nuôi, và quản lý chăm sóc là những yếu tố then chốt quyết định sức khỏe đường ruột của tôm. Việc duy trì môi trường nuôi ổn định và chăm sóc đúng cách không chỉ giúp giảm thiểu tình trạng tôm ruột cong mà còn đảm bảo năng suất cao và lợi nhuận bền vững.

PDT