Sức khoẻ tôm nuôi trong ao ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố tác động như thời tiết khí hậu, mùa vụ, chất lượng nguồn nước với các thông số môi trường liên quan, dịch bệnh, chất lượng giống, thức ăn, mật độ nuôi, kỹ thuật chăm sóc quản lý... Đánh giá tôm khoẻ, tôm yếu, thông qua hoạt động bơi lội, tiêu thụ mồi, tăng trưởng, tỷ lệ sống, độ đồng đều size cỡ, cơ thịt, màu sắc vỏ, những vấn đề liên quan đến gan, ruột tôm… Một phương pháp đánh giá nhanh, thông qua thời gian đông máu tôm.

Nhiều nguyên nhân tác động, ảnh hưởng đến thời gian đông máu tôm

Trong máu tôm có một loại tế bào tên là “coagulogen” sẽ hỗ trợ con tôm đề kháng các loại vibirio, vi khuẩn hoặc dị vật xâm lược vào cơ thể. Cơ chế của “coagulogen: bao quanh và đông thạch các tác nhân gây bệnh xâm nhập, sau do tiết ra men tiêu hóa để phân huỷ các tác nhân gây bệnh. Cơ chế miễn dịch của tôm rất đơn giản, số lượng tế bào miễn dịch có hạn. Vì vậy, khi khả năng miễn dịch suy giảm, thời gian đông máu của tôm sẽ kéo dài hơn, do số lượng tế bào “coagulogen” không đủ. Nói cách khác, khi thời gian đông máu kéo dài ≥ 30 giây, cho thấy tôm yếu, miễn dịch kém, dễ nhiễm bệnh.

Thông qua thời gian đông máu, ngoài đánh giá khả năng miễn dịch tôm, đồng thời đánh giá chất lượng thức ăn tôm đang sử dụng. Nhiều nguyên nhân tác động, ảnh hưởng đến thời gian đông máu tôm. Gan tuỵ tôm là cơ quan tiêu hoá quan trọng nhất, gan tuỵ tôm yếu thường teo nhỏ, nhạt màu, gan bở, chai cứng, hoặc gan tuỵ chuyển sang các màu vàng, trắng, đỏ, đôi khi gan tuỵ tôm chuyển màu nâu nhạt. Dịch tiêu hoá từ gan tuỵ, túi mật tiết ra ít, thiếu hụt, do tế bào tiết dịch tiêu hoá của gan tuỵ và tế bào biểu mô tiết dịch ruột suy giảm chức năng hoặc bị hư hại. Khi gan tôm yếu, ảnh hưởng đến thời gian đông máu tôm, thường tôm có gan yếu, thời gian đông máu tôm kéo dài ≥ 30 giây.

Ruột tôm trống thức ăn, ruột đứt khúc, thức ăn không đầy ruột. Ruột tôm chứa dịch lỏng hoặc phân lỏng, dịch hoặc phân lỏng di chuyển qua lại khi bóp nhẹ vào thân tôm. Ruột tôm có màu đỏ (xuất huyết), hình thành buối trắng đục. Ruột tôm bị soắn lò so, ruột tôm hẹp, nhỏ. Ruột tôm chứa đầy vi khuẩn, ký sinh trùng, ruột tôm bị viêm nhiễm, tổn thương nhiều vị trí. Cùng với các biểu hiện bất thường trên gan, ruột tôm, như chúng tôi đã mô tả, tôm thường ăn yếu hoặc bỏ ăn, còi cọc, chậm lớn. Khi ruột tôm yếu, thời gian đông máu tôm kéo dài ≥ 30 giây. Khi ao thiếu oxy ≤ 4 mg/lít, tôm yếu, các tế bào máu tôm sản sinh ít, tôm thiếu máu, giảm hệ miễn dịch, giảm khả năng kháng bệnh. Khi pH ≤ 8 và ≥ 8,5, tôm yếu, thời gian đông máu tôm kéo dài ≥ 30 giây.

Việc chăm sóc, quản lý, chủ động điều tiết các thông số môi trường thông qua thay nước, sử dụng vi sinh, zeolite, yucca…tạo môi trường tốt cho tôm hoạt động, phát triển. Lựa chọn thức ăn chất lượng, sử dụng hàm lượng đạm trong thức ăn phù hợp thời gian nuôi, trọng lượng tôm. Định lượng hợp lý lượng thức ăn hàng ngày, chủ động điều tiết theo sức khoẻ tôm, theo diễn biến thời tiết, tránh dư thừa. Thực hiện tốt những vấn đề trên, góp phần tăng sức khoẻ tôm nuôi, tăng đề kháng, rút ngắn thời gian đông máu tôm xuống ≤ 20 giây. Trên thị trường thức ăn tôm, qua phương pháp lấy máu tôm với nhiều loại thức ăn cho thấy, thức ăn các công ty ANT, Tongwei, tôm có thời gian đông máu ≤ 20 giây.

Lý Vĩnh Phước