Môi trường nuôi là yếu tố quyết định đến sức khỏe và sự phát triển của tôm. Khi điều kiện ao nuôi không thuận lợi, tôm sẽ có những phản ứng nhất định để thích nghi hoặc cảnh báo người nuôi về sự bất thường. Hiểu rõ các dấu hiệu này giúp người nuôi can thiệp kịp thời, giảm thiểu thiệt hại và duy trì hiệu quả sản xuất.

Khi môi trường nuôi xấu, tôm sẽ có những phản ứng mà người nuôi có thể dễ dàng nhận thấy

Biểu hiện ở tôm trong môi trường xấu

Tôm bơi lờ đờ, nổi đầu

Một trong những dấu hiệu dễ nhận biết nhất khi môi trường ao nuôi có vấn đề là tôm bơi lờ đờ, mất phản xạ nhanh nhẹn, thậm chí nổi đầu vào sáng sớm hoặc ban đêm. Nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng này thường là thiếu oxy, hàm lượng khí độc cao hoặc nhiệt độ nước biến động mạnh. Khi oxy hòa tan thấp, tôm phải trồi lên tầng mặt để tìm kiếm oxy, khiến chúng dễ bị stress và giảm sức đề kháng.

Tôm búng mạnh rồi chết

Nếu quan sát thấy tôm có biểu hiện búng mạnh, bơi loạn xạ rồi chết, có thể nguyên nhân xuất phát từ môi trường bị nhiễm độc hoặc sốc do biến đổi đột ngột về độ mặn, pH hoặc nhiệt độ. Các chất độc như NH3, NO2-, H2S khi tích tụ trong nước vượt mức cho phép sẽ gây ngộ độc, ảnh hưởng đến hệ thần kinh và khiến tôm phản ứng mạnh trước khi tử vong.

Giảm ăn hoặc bỏ ăn

Khi môi trường ao nuôi không ổn định, tôm thường giảm ăn hoặc bỏ ăn hoàn toàn. Điều này có thể do nước bị ô nhiễm, vi khuẩn có hại phát triển mạnh hoặc khí độc vượt ngưỡng. Ngoài ra, nếu độ kiềm, độ mặn hoặc pH thay đổi quá nhanh, hệ tiêu hóa của tôm cũng bị ảnh hưởng, làm giảm khả năng hấp thụ dinh dưỡng.

Tôm bị đóng nhớt, đổi màu

Một số trường hợp, tôm phản ứng với môi trường xấu bằng cách tiết nhiều nhớt trên vỏ để bảo vệ cơ thể. Khi kiểm tra, người nuôi có thể thấy lớp vỏ tôm trơn nhớt bất thường. Hiện tượng này thường liên quan đến sự phát triển mạnh của vi khuẩn, nấm hoặc sự hiện diện của kim loại nặng trong nước. Ngoài ra, tôm có thể đổi màu bất thường như đỏ toàn thân, vàng nhạt hoặc sậm màu do căng thẳng hoặc phản ứng với chất độc trong môi trường.

Tôm đào hang, vùi mình trong bùn

Ở những ao nuôi có nền đáy kém chất lượng, nhiều chất thải hữu cơ tích tụ, tôm có xu hướng đào hang hoặc vùi mình trong bùn để trốn tránh điều kiện bất lợi. Đây là dấu hiệu cảnh báo ao nuôi có thể bị thiếu oxy cục bộ hoặc tồn tại nhiều khí độc. Nếu không cải thiện kịp thời, tôm có thể bị suy yếu và chết hàng loạt.

Tôm lột xác bất thường hoặc chậm lột xác

Quá trình lột xác của tôm chịu ảnh hưởng lớn từ môi trường nước. Khi ao nuôi có chất lượng nước kém, thiếu khoáng chất cần thiết, tôm có thể bị chậm lột xác hoặc lột xác nhưng không cứng vỏ, dễ bị tôm khác tấn công. Một số trường hợp tôm lột xác liên tục nhưng không lớn lên, báo hiệu tình trạng thiếu dinh dưỡng hoặc mất cân bằng khoáng chất.

Xuất hiện nhiều bệnh tật

Khi sống trong môi trường xấu, sức đề kháng của tôm suy giảm, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn, virus tấn công. Một số bệnh thường gặp bao gồm đốm trắng, hoại tử gan tụy, phân trắng hoặc bệnh phát sáng do vi khuẩn Vibrio spp. gây ra. Việc xuất hiện các triệu chứng bệnh liên tục là tín hiệu cho thấy môi trường ao nuôi không đảm bảo và cần được xử lý ngay.

Cách khắc phục khi môi trường ao nuôi xấu

Để giảm thiểu tác động tiêu cực của môi trường xấu lên tôm nuôi, người nuôi cần thực hiện các biện pháp sau:

- Kiểm tra chất lượng nước định kỳ: Theo dõi các chỉ số quan trọng như oxy hòa tan, pH, độ kiềm, NH3, NO2- để phát hiện bất thường sớm.

- Cải thiện hệ thống sục khí: Đảm bảo ao nuôi có đủ oxy, nhất là vào ban đêm và sáng sớm khi oxy thường giảm thấp.

- Hạn chế chất thải hữu cơ: Không để thức ăn dư thừa tích tụ, đồng thời sử dụng vi sinh có lợi để phân hủy chất hữu cơ dưới đáy ao.

- Điều chỉnh lượng thức ăn: Khi phát hiện tôm giảm ăn, cần điều chỉnh ngay lượng thức ăn để tránh dư thừa gây ô nhiễm nước.

- Bổ sung khoáng chất và vi sinh: Hỗ trợ quá trình lột xác và cải thiện hệ tiêu hóa cho tôm, giúp tăng sức đề kháng.

- Thay nước khi cần thiết: Nếu ao nuôi bị ô nhiễm nặng, cần thay nước một cách hợp lý để cải thiện chất lượng nước mà không làm tôm bị sốc.

Môi trường nước đóng vai trò then chốt trong việc quyết định sự thành công của vụ nuôi tôm. Khi môi trường xấu, tôm sẽ có những phản ứng đặc trưng như bơi lờ đờ, giảm ăn, nổi đầu, đổi màu hoặc phát bệnh. Người nuôi cần thường xuyên theo dõi các dấu hiệu này để có biện pháp xử lý kịp thời, giúp tôm phát triển khỏe mạnh và đạt năng suất cao.

PDT